Keimah le Muko Mekazin

Tler Lung

 

  1. Lai Len

a.Muko Mekazin Editor Ttuannak

 

Biahram thawk

 

Atu liote ah voikhat chuah ah copy 2500 tiang chuah in min a ngei ngai cangmi Muko mekazin hi a rak i semkate ahcun copy 100, cu hnu ah copy 300 chuah in a rak i thawkmi a si. Hi mekazin a chuah khawhnak hi 1994/1995 lio Lai Baptist Church – Yangon (LBC) Phunghram nih a awnh caah a si. Cu zong cu LBC Phunghram tang ah Nunphung le Zatlang Thanchonak Bu (NZTB) hi rak dirh a si i, chairman ah Pu Lian Cin (atu ah USA le, secretary ah keimah-Australia) kan rak si. Pu Lian Cin cu 1991 kum LBC dirh lio ah a hmasabik chairman a rak si i, term 2 peh in a rak tuanmi a si. Kan rak i bochan tukmi upa lungfim, cathiam le khuaruat kho a si i, a tu tiang zong a phanhnak le a umnak kip ah bochanmi kan upa a si.

 

1995 kum,  culio ah pastor laak kate le ordination a hmu rih lomi Pastor James Tin Kung (atu ah Australia Perth khua ah pastor a tuanmi) hi LBC Mino Pastor a rak si. Amah nih hin “Muko Cazual” timi tlapkhat thanhca (Pamphlet) kha Mino pawl a rak chuahpi hna. Cu sin cun, 1995 kum Christmas lio ah “Muko Mekazin” min bunh in mekazin an rak chuah. Keimah zong cabia pakhat ka rak tial ve. Copy 100 a si rua, an chuahmi kha. Nain, Laimi nih mah le holh tein chuahmi mekazin a rak um set rih lo caah a si rua, copy 100 zong cu a dih zau i an rak nam (print) than. Culio Editor cu pastor James Tin Kung a rak si.

 

1996  Muko mekazin

 

1995 Chrismas ni ah chuahmi Muko mekazin cu min a rak ngeih cang caah, careltu cheu khat nih a pehpeh chuah than ding in an hmurka a um caah, LBC nih 1996 kum ah voi 2 khengte rak chuah than a si. Culio Editor cu LBC chungtel le MIT saya Rev. Dr. Cung Lian Hup a rak si. Kum 2 chungah Muko mekazin voi 3 a rak chuah tik ah  culio kanmah Rangoon um Laimi lawng si loin Laitlang lei zong nih an rel duh, ti kha hun theih a si i, Muko mekazin cu duhsah tein a hung thanglian thluahmah.

 

1997-1999 Muko mekazin

 

1996 kum a hun dih lai tik ah, NZTB nih hi Muko mekazin chuahnak hi tuanvo la seh, timi biachahnak a hung um cang. Cucaah NZTB secretary a simi keimah kha Editor tuan ding nih a hun ka tlakhnawh. Ka el bak ve lo.Editor cu keimah nih ka tuan i, computer a khumhtu le cauk namnak tiang a tuahtu hi Pu Sui Mawng a rak si (Biakarlak tenh: Culio ahcun Pu Sui Mawng hi LBC chungtel a rak  si rih lo, Lautu Baptist Church ah upa a rak si). Kum 3 chungah kan pahnih in zaanghleicawi veve kan rak si. Laitlang lei le kadang dang kuat zong kha ka rak tuanchih ko. Sa le ral lak ah riantuan cu a rak fawi hrimhrim lo. A tuantu pumpak kan ca ah tih a rak nung tuk. Mimolh riantuan bantuk kha kan lo ko.

-2-

Cu kum 3 chung kan tuanmi ahcun, Muko mekazin hi a ho te bu nih dah a chuah, a ho nih dah Editor a tuan, copy zeizat dah chuah a si,  zei printing seh in dah an chuah timi te hna kha kan rak tial ngam lo. Zeica ah dah ti ahcun, culio ahcun ralkap uknak a chak kha an rak rengh tuk lio caan a si caah Military Intelligent (MI) pawl nih rak zulhdawi ding kha kan rak tih tuk. Tih awk hrim zong cu a rak si ko. Ziah tiah, ralkap dohnak lei kap in ca an chuahmi copy an tuahnak tiang kha an rak dot-hlat hna i tazacuai le thong thlak a rak si. Cu ruang ah Sr. Gen. Saw Maung zong kha Laimin in Ca Mawng, Gen. Than Shwe zong kha Thang Sui, Brig-Gen Khin zong kha Khen Ngio ti in lakphak dawr kan thut le ralkap a chiatnak kong kan ceih ah kan rak hman. Culio cu MI an rak tamtuk i lakphak dawr ko ahhin civil thuam in mi an ngia hna, ti a si tik ah kan ral kan rak i veng ngaingai.

 

Kum 3 chung kan tuan ahhin voi 1 chuah ah copy 300 a si i Ks 100/- in kan rak zuar. Kum 1 chungah voi 3 in kan rak chuah. Kei ka ca ahcun a rak har tuk. Ziah tiah, Embassy of Malaysia ah rian ka rak tuan i Consular Section i ka um tik ah, Visa a sawkmi hi an rak tamtuk. Ni nihkhat ah minung 100 in 180 kar hna hi visa chuahpiak si kaw,  zinglei suimilam 8am in zan suimilam 10pm maw, 11pm maw tiang rian ka rak tuan. Ka rak baa taktak. Nikhat chungah minung pakhat nih Over Time tangka hmuh loin suimilam 12 in 14 chung riantuan cu aho cio caah a fawilo taktak mi a rak si.

 

Cucaah, NZTB meeting ah 1999 kum ah ka harnak kong ka rak chuahpi. Mino tlangval, a lawngkang deuh mi pakhat kha Editor caah kawl in thla khat ah Ks.3000/- pek ding  in bia kan rak chah. Cuticun culio Vaal Joel Ling kha university a kai lio bu ah Muko mekazin Editor kha 2000 kum thawk in tuan ding ah kan rak lak. Amah a zuamnak thawngin atu ahcun Muko mekazin cu min ngei ngaingai a hun i chuah cang. Keimah tu cu NZTB secretary ka si chel, chairman or director ka si chel a si i, NZTB tang ah chuahmi Muko mekazin he zong cun naihniam tein rian kan rak tuanti hna. Keimah Editor in kaa dinh hnu zongah Editor thar a si mi kha kum 1/2 a rauh hnu ah thla khat ah Ks 5000/- pek dingin meeting ah ka rak chuahpi i a rak laan ko. A rak tluangtlam ko. Hi vial hi keimah nih kum 3 chung ka tuanmi konglam a si. Nain!

 

Nain, ka ti tik ah na thinphang duh hlah. 2005 kum July ni 1 i Australia ka phak hnu zongah Muko nih a rak ka dawi thluahmah rih. Cucaah, Editor Pu Joel Ling a riantuannak zong bawmh a si, Laimi hi kan ca, kan holh le kan nunphung maw tlau sual lai kaw, tiah Muko mekazin zuarpiak cu kaa hruhpi rih hoi i kumpi 12/13 chung zuar le phawtzamh ka bawmh than hna. Muko ka sin a phanh in thla 2 chung(cu hmanh cu a rau bik ti bia) ah a man cu tlamtling tein ka hei kuat than lengmang ko hna. Keimah zong kaa lawm i, Muko le LBC lei zong an i lawm theo ko lai dah? Nain, keimah pumpak rian le innchungkhar rian a tam deuh cang caah, December 2019 issue Muko mekazin zuarnak  a dih  thawk in ka tuanvo in kaa din cang.

 

Hi kum 12/13 ka zuarnak zong ahhin thil fawi cu a si lo. Ziah tiah, Mirang ram cu riantuannak ram le caan nih a ukmi ram, i manh lo cio in khuasaknak ram a si tik ah copy 70 in 90 kar Muko zuar cu thla khat chung lengmang ka rau. Min cazin he home address he kaa chiah dih i caan tlawmpal kaa manh can le zarhte, zarhpi ni hna ahhin a man kha

 

-3-

ka hal tawn hna. Phone ka chawnhcia cang hna caah, kan i ton ahcun a man pek ding kha ready an rak si ve.

 

Muko mekazin ahhin cabia cu ka tial lengmang i hmailei zongah ka tial rih kho men. Nain, Editorpa nih hin, makphek thah in a thakmi pawl rak tial ti lengmang  a ka ti  tik ah, ka cabia pawl hi a thak taktak ko lai. Kha ruangah careltu dihlak cungah ngaihthiam kan hal hna. Keimah zong hi a thak lomi, a thlummi tete ka tial thiam ve ko. Sihmanhsehlaw, kei cu bia pakhat kha vel lengmang le kualh lengmang le, defence phun i lak in tamh-moih lengmang phun pawl khi ka duh/huam lemlo i ka lungput  zong a  si lo. Chim duhmi cu dengteo in chimphot ko, palh le palh, dik le dik….cu pawl ka si. Ka palh sual ahcun, midang sin ah sual ngaithiam hal ding zong ready bak ka si ve. Hihi keimah le Muko mekazin kan i  pehtlaihnak tuanbia tawi hei sisehlaw.

 

Muko Mekazin nih LBC a Mithmai a hngalter

 

Muko mekazin cu kum 25 a tling cang. Tlangval thawng taktak ah aa chuah cang. Hi mekazin bantuk hi Laitlang le Kawlram Khrifabu pawl. ramdang ah a um mi Lai/Chin Khrihfabu a tlawmlei 150 hrawnghrang nih thla 3 dan ah voikhat caan hmante in copy 2500 lengmang a chuah khotu an um rih lo. Ca, Holh le Nunphung a karhzainak le a thanchonak caah CACC he  dirti in a tuan cuahmah mi cungah lawmh a um tuk. Cu lengah ramdang um Chin/Lai Khrihfabu pawl nih Nu Bu, Mino Bu, Ramthar Sernak – Mission Bu, Ngakchia le Tualleng Pathian a Biathiang Cawnpiaknak (C.E.) le zeidang dang an tuan cio ko. LBC zong nih mah rian cu a tuan ve ko caah, hawihlei in min langhnak a ngei lo.

 

Nain, Muko Mekazin kha LBC nih kumpi 25 chung caan hmante in a chuah khawh caah, ramdang um Laimi/Chinmi nih hawihlei in LBC cu an theih khunnak a si. LBC le Muko Mekazin, Muko Mekazin le LBC cu then khawh  loin hngalh dih a si cang. Cucaah, Muko Mekazin nih LBC a mithmai cu a hngalter hrimhrim ko. Al awk thalo in a um.

 

Cu ve bantukin Muko Mekazin caah kumpi 20 chung Editor a tuanmi pa zong hi ramchung he ramleng he a ummi pawl nih theih le hngalh dih a si fawn. Amah pumpak a huamci zong a si ve caah, LBC Khrihfabu caah vanthat taktak a si , Ca, Holh le Nunphung a tanhmi Laimi/Chinmi tampi zong nih amah cungah lunglawmh awk ngaingai a si tiah ka ruah.

 

Cucaah LBC Khrihfabu a tengnge a si mi ca chuahnak lei bu nih an chuahmi hi Muko Mekazin hi caan hmante in an chuah khawh bantukin ramchung le ramleng um Chin/Lai mi hna nihzuarzamhnak lei le cawk le relnak lei in thazaang pek cio kan hau. Ca, Holh le Nunphung dirhkamh ding le thanchoter ding kha kan i timh tung ahcun, Hi Muko Mekazin a dir zungzal khawhnak hnga thazaang, hmurka le ruahnak pek cio ding in kan sawm hna. Editor pa aa dinh tik zongah LBC riantuantu pakhat a si ve caah a hmuh, a tinco hngami benefit tete zong hawidang LBC riantuantu bantukin equel treatment a hmuh theo lai, ti zong ka zumh. Khatlei ah Pathian riantuan zong a si i, khatlei khel zong

 

-4-

ah kan miphun dirkamh taktak a si caah, hi rian hi a biapit tuk zia zong kan theihthiam cio ko lai, tiah ka ruah. LBC le Muko Mekazin cungah lunglawmhnak chim cawk lo ka ngei.

 

b.Muko Mekazin caah Saduhthah

 

Rangoon LBC Phunghram ah Ca, Holh le Nunphung dirkamhnak a rak um. Cu ruangah RCBC (Rangonn Chin Baptist Church – Kawl holh in biaknak an ser) in a chuak i 15 September 1991 ah LBC dirhnak kha a si. Kan Laiholh tein in Pathian biak kha rak duh a si caah. Keimah zong LBC min in budang a chuah kate ah a hmasabik chungtel inn 20 lak ah ka rak i tel ve. Cucaah, LBC nih hin Muko mekazin hi thla 3 dan ah voi khat chuah lengmang ko seh. Muko Mekazin cu min zong a ngeih cang caah, cathialthiam tampi lengah mino kan fale hrimhrim zong kha hmunhma pek in tialter ding a si awk a si. Cu lengah Kawl pawl catialthiam zong kha sawm in an tialmi kha Laiholh in leh hnu ah chuah ding a si ko. Mirang catial minthang hna an ca zong Laiholh tein leh hnu ah chuah ding a si ko.

 

Amah belte, mi pakhat nih cabia a tial tik ah an khua holh, an peng holh, an tlang holh in  tial ko hmanhsehlaw  Board of Editors nih CACC catial ningin thlenpiak dih ding a si. Cu lawnglawng ah CACC a dirnak zong a fekfuan chinchin lai i a tluangtlam chinchin te lai.

Muko mekazin thanglian chinchin ko seh.

Kaa lawm.

 

  1. Lai Len

09  October 2020.