Kawlram Thimnak Lai Ah Ralkap Luzik Hna Nih Zeidah An Rak Chim Tawn?

admin

Tukum thimnak hi Kawlram komh tuanbia thimnak cheukhat pawl nakin ralkap lei he i sukkhak nak a tam deuh tiah ramkhel thiamsang hna nih cun an chim. 

Thaizing November 8 (Zarhpi Ni) ahcun Ramkulh Myanmar chung ah ram pumpi thiamnak a um cang lai. Tukum thimnak hi ramchung ah 2010 hnu ah 2008 phunghram tangah ngan maw kei tiah i zuam nak thimnak a si lai tiah ruah cio a si.

Rawn party ngan a si mi NLD le USDP party zuamcawhnak a san bantukin tlangcung zong ah NLD party le tlangcung miphun party hna zuamcawhnak zong a sang ngaingai in a lang. Cu karlak ah UEC nih thimnak kong he biakhiah ai palh timi kong he pehtlai in Tatmadaw lei nih General Min Aung Hlaing nih dohdalhnak, hi palhnak cung ah a tu cozah nih tuanvo an lak lai tiah a chim mi kong he pehtlai in mipi nih thlalaunak tete an ngei.

Asinain State Counselor Daw Aung San Suu Kyi nih cun tukum thimnak hi dai le tluang in a dih khawhnak ding le tluksawn nak a um sual ahcun phung ning in tawlrel a si lainak kong a chim. General Min Aung Hlaing zong nih Teleconference ah ralkap lei nih tukum thimnak dai le tluang in a dih khawhnak ding an duh nak kong a chim ve.

Cu caankarlak ah Pegu ramthen UCE zung kam ah Bomb puahnak a chuak. Hi kong he pehtlai in thimnak ah zuamcawhnak fak piin a chuahter. Thimnak dai le tluang in ai lim i a him mi thimnak a chuah khawh lo sual ding ralrin tlak ngaingai dirhmun a phan tiah an chim cio.

Burma ramkomh thimnak le ralkap hi naih tein a kal zungzal mi a si peng. Ralkap nih thimnak ah a biapi mi dirhmun an an um peng timi cu zapi hngalh a si.

Kawlram thimnak ah Democracy phung in tuah mi thimnak ahhin General Newin chan ah rak tuah mi 1960 kum thimnak a rak um. Senior General Saw Maung chan ah rak tuah mi 1990 thimnak kha voihnihnak a hung si. Senior General Than Shwe zong hi a mah lamhruainak thawng in 2010 thimnak hi a tuah ti khawh thiamthiam a si. Cun, General Min Aung Hlaing chan ah 2015, 2020 tiin voihnih a hung um cang.

2010 kum thimnak relh loin a dang kum paohpaoh ah thimnak lai ahhin Senior General pawl i an biachim mi hi theih tlak tete in a chuak lengmang ti a si. Cu an chim mi pawl cu tuanbia an an tang lengmang fawn.

1960 thimnak lai, 1958 kum ahkhan Tatmadaw cu Prime Minister U Nu sin in Nawlngeihnak cu an lak hnu ah, General Newin nih Innhngak Cozah (Inn-saungh-Asuza) an tlaih. Cu a uk chung ah thimnak a tuah kha a si.

Hi kum ah General Newin le ralkap bawizik pawl hna cu ramkhel lei an dirhmun kha Stable AFPFL lei ah a rak si. Asinain, General Ne Win nih 1960 thimnak ahkhan Tatmadaw nih zei party hmanh tanh hlei nak ngeih lo dingin a rak chim.

“Tatmadaw nih Ramkhel party pawl he nehbuah lo tein nan um lai. Tanh hlei nan ngei lai lo. Thimnak ah nan duh mi party kha zalong tein thimfung pek nak nawl nan ngei. Tatmadaw limhang a zor tertu thil nan hrial lai” tiah a rak chim.

Kha lio ah Tatmadaw luzik bawi pawl a si mi Brigadier General Maung Maung, Brigadier General Aung Swe, Colonel Kyi Win, Lieutenant Colonel Kyaw Myint, Lieutenant Colonel Ba Phyu, Colonel Tin Maung le a dangdang hna cu party ramkhel ah tanhlei an ngei timi ruang ah ralkap in a rak phuah hna.

Cu hnu ah 1962 kum ah General Newin hruainak in Tatmadaw nih rampi nawlngeih laknak cu a hung chuak i, One Party sytem uknak in Democracy chan a rak dongh.

One Paty system cu kum 26a rauh hnu ah 8888 mipi thawhnak nih a thlak ve tthan. Cu hnu ah Ralkap nih uknak an hun lak thiamthiam i 1990 kum thimnak a hung chuak. Hi lio zong ah thimnak kong he pehtlai in General Saw Maung nih bia a rak rak chim. Cu bia cu thimnak kong he pehtlai in Tatmadaw nih an lungput cathanh a chuah.

  1. A zalong mi le ai tlukruang mi thimnak a chuah khawh ngakhnga Tatmadaw ralkap pawl nih nanmah le nan duh mi cio ah thimfung thlaknak nawl ser in zulh ding.
  2. Rank, bawi sinak nawlngeihhna hmang in kuttang minung pawl kha hramhram in cu ah kha ah tiah mee thlak ding tuah hrimhrim lo ding.
  3. Thimnak phung le lam zulh hrimhrim ding.
  4. Thimnak phung hi mah kuttang le mah hruaimi, chungkhar sin zong ah felfai tein chimrel ding.
  5. Thimnak phung lawng siloin, Tatmadaw le thimnak kong he ai pehtlai mi thimnak phung zong zulh chih ding.

timi cathanh a rak chuah.

1990 thimnak lio ahhin NLD party cu Tatmadaw he ai pehtlai mi le Tatmadaw luzik minung pawl nih an hruai mi party NUP party he a biapi in an rak i zuam.

NLD party cu Tatmadaw hmunhma a si tiah ruah mi Yangon khua Mingladon, Hmawbi tibantuk tiang lanslide bak in a rak tei. Todan 392 a rak tei nain cozah sernak nawlpek a rak si lo.

Cu hnu ah Tatmadaw nih uknak nawl cu a rak i lak tthan i, National Assembly tuah in phunghrampi pakhat suai in 2008 phunghrampi tiah fehternak a tuah tthan. Cu 2008 phunghrampi ning cun uknak sernak ding ca ah 2010 kum thimnak a tuah i, Ralkap luzik chuak pawl nih an hruaimi USDP party nih cozah a ser. General hlun Thein Sein cu President ah thim a hung si.

President Thein Sein le a cozah cu Ralkap he ai naihniam mi cozah a si tiah theih a si.

2015 kum ah cun 1990 ah landslide in teinak a rak co mi NLD party cu thimnak a hung lut tthan. Hi kum lio ah Tatmadaw he pehtlai in fimthiam hna nih theplo in an zohngiat mi thimnak ah a cang. Hi lio ah General Min Aung Hliang nih a tang lei bang in bia a chim.

“Thimnak a nai cang ca ah thimnak dikfel tein tuah a si khawhnak ding ca ah a biapit nak kong, ram a hruaitu cu ram a thancho tertu, ram thuthlung pathum (doh-tavuan-aye-tong-pa) a zultu, Tatmadaw sining a hngal mi, Hmuhtheih (ramkhel, chawleh, uknak, runvennak) a ngei tu a si a herhnak kong, Miphun;Holh, Biaknak kong a kilvengtu, ramdang he ai pehtlai lomi le chilhchip lomi a si a herh” tiah a rak chim.

Asinain 2015 thimnak ah a hlan lio Tatmadaw le a naihniam minung pawl dirhmi party USDP party nih NLD cu sunghzatlak taktak in an sungh ca ah avoikhatnak bik ralkap nih NLD party cozah he ramkhel le uknak buantual ah an hun i tlaihbawh a si ti khawh a si. NLD cozah caan chung ah Tatmadaw le NLD pehtlaihnak a tha mi a um bantukin a linhsatnak tete zong a tam ngai tikhawh a si fawn.

A hnubik Tatmadaw le NLD i hnusuannak cu a luancia nitlawm te chung ahkhan a si. Popular News thangzamh le General MAH biaruahnak zong ah General MAH nih ralrin peknak bia fak ngai a chim. Cu a chim mi cu ramkhel analyst le thiamsang hna nih cun nawlngeihnak laknak (aa-nna-ting) ding ah ai tim a si ko lo maw timi a hung si.

Thimnak nithum ah duh ahkhan General MAH cu Tatmadaw upa luzik hna he Teleconference in biaruahnak ah biachimnak a ngei. Hi bia a chim nak ah a tanglei bantin a chim.

“mee pek tikah ralkap le chungkhar hna nih zalong tein mee pek khawh a si. Ruah chih ding ah pahnih telh ka duh. Cucu, ram thuthlung pathum (doh-tavuan-aye-tong-pa) a zultu kha pek ding a si lai” tiah a chim.

Biafunnak kan tuah ahcun Kawlramkomh thimnak kan zoh tikah 1960 Februaty thla thimnak ah tanhhlei ngeilo ding in General Ne Win nih a rak chim hnu kumhnih 1962 March 2 ah rampi uknak nawl a rak lak. Cubantuk thiamthiam in General Saw Maung zong nih tanhlei ngei lo dingin thimfung pek khawh a si nak kong a chim pin ah teitu party kha nawlngeihnak pek ding ah a rak chim nain a rak tuah taktak lo.

Cu ca ah thaizing ah tuah ding mi thimnak hi thimnak tuah lai ah NLD cozah le Tatmadaw hnursuannak a um ruangah siseh, tuanbia zohchih in siseh, Tatmadaw cawlcanghnak le a dirhmun hi mitthep loin zoh a hau mi thil a hung asi tthan cang.

Editor: Hi capar hi Irrawady Burmese ah catialthiam Yan Paing nih a tial mi cu Laica in ai tlak ningin CBN News nih kan rak lehmi a si.